105 lat temu, 7 października 1917 roku w Choroszczy utworzono Komendę Lokalną Polskiej Organizacji Wojskowej. Pierwszym komendantem był Wiktor Kuczyński a po nim Stanisław Turecki „Olsza”. Wkrótce ta konspiracyjna organizacja liczyła ponad 60 członków czynnych (zaprzysiężonych) i wspierających.
Członkowie P.O.W. na przełomie 1918 i 1919 roku brali aktywny udział w rozbrajaniu posterunków niemieckich w Choroszczy i okolicach, przejęli niemiecki tabor wojskowy pod Fastami, uczestniczyli też w szeregu akcji sabotażowych. Po odzyskaniu niepodległości przez Choroszcz (19 lutego 1919 r.), wielu z nich wstąpiło ochotniczo do Wojska Polskiego. Jeden z nich Florian Piłasiewicz, żołnierz 33. pułku piechoty, poległ 20 stycznia 1919 r. pod Homlem.
Społeczeństwo Choroszcz pamięta o swoich bohaterach. W listopadzie 1983 roku w kościele parafialnym pw. św. Jana Chrzciciela i św. Szczepana Męczennika ufundowano tablicę upamiętniającą członków KL POW. Pięć lat temu, w setną rocznicę otworzenia choroszczańskiej P.O.W. odbyły się trzydniowe okolicznościowe obchody.
W auli M-GCKiS odbył się (6.10.2017 r.) koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu zespołu Trio Krystmar. Następnego dnia odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa, promocja albumu i folderu oraz wernisaż dwóch okolicznościowych wystaw. Natomiast w niedzielę (8.10.2017) odbyła się uroczystość odsłonięcia Pomnika P.O.W. przez Panią Halinę Bielawską (córkę Stanisława Lewanowskiego ps. „Jeż”). Aktu poświęcenia tej tablicy dokonali: ks. ppłk. Tomasz Paroń (proboszcz parafii wojskowej pw. św. Jerzego w Białymstoku) oraz ks. prałat Stefan Brzostowski (wnuk peowiaka Stefana Brzostowskiego ps.”Chmielnicki”. Wartę przy obelisku pełnili żołnierze z 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego. Uroczystość uświetnił udział żołnierzy Stowarzyszenia POW (z ppłk POW Piotrem Augustynowiczem), pocztów sztandarowych, potomków rodzin choroszczańskich Peowiaków, licznych delegacji oraz wielu mieszkańców Choroszczy i okolic. Na zakończenie została odprawiona uroczysta Msza Święta w intencji Peowiaków którą celebrował ks. kan. Leszek Struk, Proboszcz choroszczańskiej parafii.
Tegoroczne obchody zostaną zainaugurowane 7 października, dokładnie w 105. rocznicę utworzenia choroszczańskiej placówki Polskiej Organizacji Wojskowej. W miejscowej Szkole Podstawowej im. H. Sienkiewicza odbędzie się wernisaż wystawy „Bohaterowie sprzed stu lat. Portret zbiorowy” oraz okolicznościowe spotkanie z młodzieżą szkolną. Natomiast główne obchody, organizowane pod patronatem Burmistrza Choroszczy Roberta Wardzińskiego odbędą się w niedzielę 9 października br. Żołnierze Polskiej Organizacji Wojskowej i rodziny peowiaków wezmą udział we Mszy św. w miejscowym kościele. Następnie przy Pomniku POW odbędzie się uroczyste składanie wiązanek kwiatów i zostaną zapalone Znicze Pamięci. Później uczestnicy tych uroczystości udadzą się do auli Miejsko-Gminnego Centrum Kultury i Sportu. W ramach XXIII Kawiarenki Historycznej „Bohaterowie sprzed stu lat” odbędzie się debata historyczna nawiązująca do udziału mieszkańców Choroszczy i okolic w dziele odzyskania niepodległości. W programie przewidziano prezentację książki „Bohaterowie sprzed stu lat. Portret zbiorowy” (II uzupełnione wydanie), sygnowane przez Fundację Pole Kultury. Odbędzie się również okolicznościowy pokaz wystawienniczy, na który złożą się dwie ekspozycje: „Podlascy twórcy niepodległości Polski” i „P.O.W. w zbiorach Jana Adamskiego”.
Serdecznie zapraszamy na obchody 105. rocznicy utworzenia w naszym mieście Polskiej Organizacji Wojskowej.
